ارزیابی تاب‌آوری کالبدی پهنه‌های شهری–کشاورزی در برابر تغییر اقلیم با رویکرد پدافند غیرعامل
کد مقاله : 2128-CCSAMR (R1)
نویسندگان
مهنا شاهمرادی *، ملیکا شاهمرادی1، محمدرضا حقی2
11. دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی شهری، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، ایران
2استادیار گروه شهرسازی؛ دانشکده هنر و معماری، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
چکیده مقاله
تغییرات اقلیمی طی دهه‌های اخیر با افزایش وقوع مخاطراتی مانند موج گرما، خشکسالی، فرونشست، سیلاب‌های ناگهانی و طوفان‌های گرد و غبار، به یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای شهرها، منابع طبیعی و پهنه‌های کشاورزی تبدیل شده است. این مخاطرات به‌ویژه در مناطقی که دارای بافت‌های فرسوده، زیرساخت‌های ناایمن و وابستگی شدید به منابع آب و خاک هستند، شدت بیشتری یافته و موجب کاهش تاب‌آوری کالبدی، تهدید اراضی حاصلخیز پیرامونی و کاهش امنیت غذایی می‌شوند. مطالعه حاضر که بر تحلیل تاب‌آوری کالبدی محلات شهری مبتنی بر پدافند غیرعامل متمرکز بوده، زمینه‌ای مناسب برای توسعه رویکردی فراهم می‌کند که بتواند نقش ساختار کالبدی شهر را در حفاظت از منابع طبیعی و مدیریت پایدار اراضی کشاورزی در شرایط تغییر اقلیم بررسی کند. در این پژوهش، با تلفیق اصول پدافند غیرعامل (شامل پراکندگی، مقاوم‌سازی، جداسازی کاربری‌های حیاتی، مسیرهای دسترسی ایمن، و ایجاد فضاهای باز چندمنظوره) با شاخص‌های تاب‌آوری اقلیمی، مدل مفهومی جدیدی برای ارتقای تاب‌آوری کالبدی در برابر مخاطرات اقلیمی ارائه شده است. نتایج بیانگر آن است که تقویت تاب‌آوری کالبدی درون شهر رابطه مستقیمی با کاهش فشار بر منابع طبیعی، افزایش ظرفیت جذب و تخلیه روان‌آب‌ها، کنترل گسترش بی‌رویه شهر و جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی دارد. از این رو، ادغام اصول پدافند غیرعامل با برنامه‌ریزی اقلیمی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار کم‌هزینه و مؤثر برای سازگاری شهری–کشاورزی با تغییر اقلیم به کار رود. این رویکرد ضمن کاهش آسیب‌پذیری سکونتگاه‌ها، موجب حفظ سرمایه‌های طبیعی، جلوگیری از تلفات آب و خاک، تقویت پایداری در تولید محصول و ارتقای امنیت غذایی خواهد شد.
کلیدواژه ها
تغییر اقلیم – تاب آوری کالبدی – پهنه‌های شهری-کشاورزی – پدافند غیرعامل
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر، لازم است پوستر در 2 سایت زیر بارگذاری شود. https://ccsamr.greenmeeting.ir** https://ccsamr.areeo.ac.ir/author