نقش نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا در تقویت تاب‌آوری جوامع روستایی ایران در برابر تغییرات اقلیمی
کد مقاله : 2027-CCSAMR
نویسندگان
مدینه عثمانپور *1، روح اله رضائی2، ناصح قادری3
1مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
2استاد گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان
3معاون آموزشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان
چکیده مقاله
تغییر اقلیم با افزایش دما، ناپایداری بارش و تشدید رخدادهای حدّی، یکی از مهم‌ترین تهدیدها برای سیستم‌های کشاورزی و معیشت روستایی در ایران به‌شمار می‌آید و ضرورت گذار از رویکردهای سنتی به الگوهای تاب‌آور را برجسته کرده است. پژوهش‌های اخیر در ایران نشان می‌دهد که بخش عمده‌ای از کشاورزی، به‌ویژه در نواحی دیم و کوچک‌مقیاس، به‌شدت نسبت به شوک‌های اقلیمی آسیب‌پذیر است و ارتقای ظرفیت انطباق، شرط اصلی پایداری معیشت روستایی است. در این میان، نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا، با مشارکت بازیگران دولتی، خصوصی، سازمان‌های غیردولتی و نهادهای محلی، می‌تواند از طریق تقویت سرمایه انسانی، اجتماعی، نهادی و اقتصادی، تاب‌آوری جوامع روستایی را افزایش دهد. شواهد بین‌المللی نشان می‌دهد که خدمات ترویج تکثرگرا بخش قابل‌توجهی از تغییرات تاب‌آوری اجتماعی و اقتصادی کشاورزان را تبیین می‌کند و نقش کلیدی در توسعه کشاورزی هوشمند اقلیمی دارد. این مقاله، با رویکرد مروری–تحلیلی و بر پایه منابع علمی چهار سال اخیر، ماتریسی مفهومی از پیوند میان مؤلفه‌های نظام ترویج تکثرگرا و ابعاد تاب‌آوری جوامع روستایی در بستر ایران ارائه می‌کند و پیامدهای سیاستی آن را برای گذار به ترویج چندکنشگر و اقلیم‌محور بحث می‌نماید
کلیدواژه ها
نظام ترویج کشاورزی تکثرگرا، تاب‌آوری جوامع روستایی، تغییر اقلیم، کشاورزی هوشمند اقلیمی، توسعه پایدار روستایی
وضعیت: * پذیرفته شد، پوستر دریافت گردید، در لیست انتشار و صدور گواهی قرار گرفت