ارزیابی اثر اقدامات مدیریت حوزه آبخیز بر جریان و ذخیره آب سبز و آب آبی در حوضه پایلوت ورکباد وردیج -واریش استان تهران : رویکردی برای سازگاری با تغییر اقلیم
کد مقاله : 1784-CCSAMR (R1)
نویسندگان
روح انگیز اختری *1، سیما رحیمی بندرآبادی2
1پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
2پژوهشکده حفاظت خاک وآبخیزداری
چکیده مقاله
تغییرات اقلیمی با ایجاد نوسانات بارش، افزایش شدت خشکسالی‌ها، کاهش رطوبت خاک و افزایش ناپایداری رواناب، تأثیرات قابل توجهی بر منابع آب و خاک و عملکرد کشاورزی دارند. در این مطالعه، اثر اقدامات بیولوژیکی، بیومکانیکی و مکانیکی مدیریت حوزه آبخیز شامل بذرکاری، نهال‌کاری، تراس‌بندی، خطوط کانتور و پیتینگ بر جریان و ذخیره آب سبز (Green Water) و آب آبی (Blue Water) در سه فصل پاییز، بهار و زمستان در حوضه وارکباد بررسی شد. مقایسه‌ای بین شرایط با اقدامات مدیریتی و بدون آن صورت گرفت.

نتایج نشان داد که عملکرد اقدامات مدیریتی به شدت وابسته به فصل و شرایط بارشی است. اقدامات بیولوژیکی، به ویژه بذرکاری و نهال‌کاری، بیشترین تأثیر را در افزایش جریان و ذخیره آب سبز در بهار و زمستان داشتند، در حالی که در پاییز خشک اثرگذاری آن‌ها کاهش یافت. اقدامات مکانیکی و بیومکانیکی، مانند تراس‌بندی، خطوط کانتور و پیتینگ، با افزایش ذخیره آب سبز و آب آبی و کاهش رواناب و فرسایش خاک، نقش کلیدی در سازگاری با شرایط بارشی ناپایدار و خشکسالی‌های فصلی ایفا می‌کنند.
تحلیل ترکیبی اقدامات نشان داد که استفاده هوشمندانه از ترکیب بیولوژیکی و مکانیکی متناسب با فصل و الگوی بارش می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مبتنی بر طبیعت (Nature-Based Solution) برای افزایش تاب‌آوری اکوسیستم‌ها و کشاورزی پایدار در مواجهه با تغییرات اقلیمی عمل کند. یافته‌های این مطالعه می‌توانند به برنامه‌ریزان و مدیران منابع طبیعی کمک کنند تا اقدامات سازگاری با تغییر اقلیم را در طراحی مدیریت حوزه‌های آبخیز به‌طور علمی و فصلی اعمال کنند.
کلیدواژه ها
مدیریت حوزه آبخیز- آب سبز- آب آبی- سازگاری با خشکسالی- راهکارهای مبتنی بر طبیعت
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر، لازم است پوستر در 2 سایت زیر بارگذاری شود. https://ccsamr.greenmeeting.ir** https://ccsamr.areeo.ac.ir/author