| طراحی الگوی پخش سیلاب مبتنی بر دانش بومی و سازههای کوچکمقیاس در حوضههای خشک — راهکار ترکیبی برای تأمین آب کشاورزی |
| کد مقاله : 1514-CCSAMR (R1) |
| نویسندگان |
|
علی دسترنج1، عبدالرسول شفیعی دستجردی *2، مهدی هاشمی2، حمزه نور1 1مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی 2مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اصفهان |
| چکیده مقاله |
| گسترش تغییرات اقلیمی و تکرار خشکسالی در خاورمیانه تأمین آب کشاورزی در مناطق خشک ایران را تهدید میکند. این مطالعه چارچوب مفهومی و الگوهای طراحی پخش سیلاب را بر پایه تلفیق دانش بومی با سازههای خرد آبخیزداری ارائه میدهد تا تغذیه سفرههای زیرزمینی، بهبود رطوبت خاک و تأمین پایدار آب کشاورزی تحقق یابد. روششناسی بر مرور نظاممند ادبیات، تحلیل اسناد تاریخی و فرهنگی و مقایسه مطالعات موردی بینالمللی مبتنی بود. یافتهها نشان داد سازهها و رویههای بومی دارای کارکرد مؤثر در تجمع و نفوذ آب سیلاب هستند و از ظرفیت اجتماعی و نهادی برای نگهداری برخوردارند؛ اما تغییر الگوهای معیشتی کارایی آنها را تضعیف کرده است. بر مبنای این معیارها، چارچوب نهایی شامل فرایند هشتمرحلهای از مستندسازی بومی تا اجرای پایلوت و پایش است و سه درگاه تصمیم برای کنترل فنی و مشارکت اجتماعی تعریف کرد. نتایج نشان میدهد تلفیق نظاممند دانش بومی با سازههای خرد و ابزارهای مکانی میتواند راهکاری عملی و مقتضی برای ارتقای تابآوری منابع آب در اقلیم خشک فراهم سازد. همچنین؛ اجرای چنین رویکردی میتواند ضمن حفاظت از میراث دانش بومی و سازگاری با شرایط اقلیمی منطقه، کارایی پخش سیلاب را افزایش داده و تأمین پایدار آب کشاورزی را بهبود دهد. اهمیت این روش ترکیبی در همافزایی مزایای دانش بومی (سازگاری با فرهنگ و اقلیم) و سازههای مهندسی کوچکمقیاس (انعطافپذیری و بازده)، است. |
| کلیدواژه ها |
| دانش بومی، پخش سیلاب، آبخوانداری، حوضه آبخیز، سازههای آبخیزداری |
| وضعیت: * پذیرفته شد، پوستر دریافت گردید، در لیست انتشار و صدور گواهی قرار گرفت |
