پیش‌بینی وضعیت خشکسالی استان قم در دوره چشم انداز بیست ساله (2020- 2039)
کد مقاله : 1462-CCSAMR (R1)
نویسندگان
حسین توکلی نکو *، عباس پورمیدانی
بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قم، ایران
چکیده مقاله
مهمترین عامل توسعۀ خشکسالی در استان قم، احداث سد در بالادست رودخانه‌های استان می‌باشد. با این وجود تغییر اقلیم به عنوان محرک خشکسالی نقشی اساسی در تشدید خشکسالی‌های داشته است. از این رو با استفاده از شاخص‌ها خشکسالی‌های استان کمّی-سازی شد. از داده‌های بازتحلیل شده با طول آماری 117 سال (1901-2017) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، در دوره آتی نسبت به گذشته میانگین دمای هوا به طور قطعی افزایش خواهد داشت. بارندگی نیز کاهشی است. میزان تغییرات در طول ماه‌های مختلف، تغییرپذیری‌های درون‌سالی در میزان تغییرات برای هر دو متغیر دما و بارندگی مشاهده شد. دمای هوا در ماه ژانویه تحت سناریوی RCP2.6 معادل 3/2 درجه سانتی‌گراد افزایش دارد. باقی ماه‌ها و سناریوها روند قطعی افزایش دما نشان می‌دهند. در مورد بارندگی برخی ماه‌ها افزایش بارندگی و برخی ماه‌ها کاهش را نشان می‌دهند. پیش‌بینی می‌شود بارش ماه ژوئن 53% افزایش و بارش ماه آگوست 45% کاهش یابد، میانگین سالانه تغییرات 6/0% افزایش نشان می‌دهد. این خشکسالی‌ها بر کشاورزی استان تاثیر بسزایی دارد به طوری که در سال‌های خشکسالی، تولید محصولات کشاورزی به شدت افت داشته است. از مجموع یافته‌های به دست آمده می‌توان استنباط کرد که انتظار وقوع رخدادهای خشکسالی بی‌سابقه و شدید در دوره چشم‌انداز وجود دارد. چرا که در برخی ماه‌ها، دمای هوا افزایش و بارندگی کاهش داشته است. با این وجود به دلیل افزایش دمای هوا، سختی دوره‌های ترسالی از یک میزان معین احتمالاً فراتر نخواهد رفت. این یافته‌ها به درک صحیح خشکسالی پیش‌رو جهت برنامه‌ریزی مدیریت بهینه مصرف آب کمک خواهد کرد.
کلیدواژه ها
بارندگی، دما، شاخص خشکسالی، کشاورزی
وضعیت: * پذیرفته شد، پوستر دریافت گردید، در لیست انتشار و صدور گواهی قرار گرفت