تأثیر تناوب‌های زراعی گندم‌بنیان تحت کشاورزی حفاظتی بر ویژگی‌های فیزیکی–شیمیایی و کربن‌آلی خاک در گنبدکاووس
کد مقاله : 1206-CCSAMR
نویسندگان
محمد صلاحی فراهی *1، فرامرز سیدی2، مختومقلی خواجوی3، حسین حاجی آبایی3
1محقق بخش خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
2مربی پژوهش بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران و دانشجوی دکتری اگرواکولوژی گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران
3کارشناس بخش زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف بررسی اثر سامانه‌های کشاورزی حفاظتی همراه با تناوب‌های زراعی مختلف بر ویژگی‌های فیزیکی–شیمیایی و محتوای کربن آلی خاک در ایستگاه ملی تحقیقات کشاورزی و تولید بذر دیم گنبدکاووس انجام شد. آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با شش تیمار و سه تکرار طی سه سال (1400–1403) اجرا شد. تیمارها شامل: ۱) خاک‌ورزی مرسوم با تناوب گندم–ذرت علوفه‌ای، ۲) بی‌خاک‌ورزی با تناوب گندم–ذرت علوفه‌ای، ۳) بی‌خاک‌ورزی با تناوب گندم–ماش، ۴) بی‌خاک‌ورزی با تناوب گندم–ماش–کلزا–ذرت علوفه‌ای، ۵) بی‌خاک‌ورزی با تناوب گندم–کنجد–گندم–پنبه و ۶) بی‌خاک‌ورزی با تناوب هشت محصولی بودند. نمونه‌برداری از خاک برای اندازه‌گیری رطوبت وزنی و وزن مخصوص ظاهری در طول دوره سه ساله و سایر ویژگی‌ها یک‌بار در سال انجام شد. ویژگی‌های اندازه‌گیری شده شامل رطوبت وزنی، وزن مخصوص ظاهری، کربن آلی، رطوبت اشباع، pH، EC و عناصر غذایی (فسفر، پتاسیم و روی قابل جذب) بود. نتایج نشان داد که تیمارهای حفاظتی، به‌ویژه با تناوب هشت‌محصولی، موجب افزایش رطوبت وزنی، کاهش وزن مخصوص ظاهری و بهبود فسفر، پتاسیم و روی قابل جذب شدند. هرچند اثر تیمار بر کربن آلی معنی‌دار نبود، مقایسه‌ی گروهی نشان داد که کشاورزی حفاظتی نسبت به تیمار شاهد تفاوت معنی‌دار دارد. روند افزایشی کربن آلی و بهبود ویژگی‌های فیزیکی–شیمیایی خاک در تیمارهای حفاظتی، نشان‌دهنده تأثیر مثبت بلندمدت حداقل خاک‌ورزی و تناوب متنوع است. بر اساس شواهد این پژوهش و مطالعات مشابه، تداوم کشاورزی حفاظتی می‌تواند در بهبود کیفیت خاک، پایداری حاصل‌خیزی و کاهش اثرات منفی تغییر اقلیم نقش مؤثری ایفا کند.
کلیدواژه ها
کشاورزی حفاظتی، تناوب زراعی، کربن آلی خاک، تغییر اقلیم، ویژگی‌های فیزیکی–شیمیایی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر، لازم است پوستر در 2 سایت زیر بارگذاری شود. https://ccsamr.greenmeeting.ir** https://ccsamr.areeo.ac.ir/author